Kronik Stres ve Tükenmişlik
Kronik stres ve tükenmişlik erken fark edilmezse depresyon, anksiyete, uyku bozuklukları ve fiziksel hastalık riskini artırır.
Kronik Stres ve Tükenmişlik Nedir?
Uzun süreli yüksek talepler ve yetersiz toparlanma sonucu ortaya çıkan; enerji, motivasyon ve işlevsellik kaybıyla seyreden ancak kanıta dayalı yaklaşımlarla yönetilebilen bir sendromdur.
Kronik stres, organizmanın “sürekli alarm” hâlinde kalmasıdır. Tükenmişlik (burnout) ise özellikle iş/okul temelli kronik stresin üç ana boyutta (duygusal bitkinlik, duyarsızlaşma, düşük başarı hissi) yoğunlaşmasıyla tanımlanır ve Dünya Sağlık Örgütü tarafından “mesleğe özgü sendrom” olarak kabul edilir.
Kronik Stres ve Tükenmişlik Belirtileri
Duygusal Belirtiler
- Sürekli yorgunluk, motivasyon kaybı
- Sinirlilik, sabırsızlık, umutsuzluk
- Başarı ve yeterlilik duygusunda azalma
Bilişsel Belirtiler
- Konsantrasyon güçlüğü, karar verememe
- Unutkanlık, yaratıcılıkta düşüş
- “Robot gibi çalışıyorum” hissi
Fiziksel Belirtiler
- Baş, boyun ve sırt ağrıları
- Uyku sorunları, kronik yorgunluk
- Mide-bağırsak rahatsızlıkları, bağışıklık düşüşü
Davranışsal Belirtiler
- İşe/geçmiş hobilerine karşı isteksizlik
- Kaçınma, erteleme, düşük performans
- Aşırı kafein/nikotin kullanımı veya abur cubur tüketimi
İlgili Psikoterapötik Hizmetler
Kronik Stres ve Tükenmişlikle Başa Çıkma Önerileri
Profesyonel terapiyi desteklemek için günlük hayatınızda uygulayabileceğiniz öz bakım stratejileri:
Belirtiler haftalarca sürüyorsa, sık hastalanıyor veya işlevsellik ciddi şekilde bozuluyorsa profesyonel yardım almak önemlidir.
Sıkça Sorulan Sorular
Stres geçici olabilir; tükenmişlikte kronik yorgunluk, duyarsızlaşma ve düşük başarı algısı en az birkaç aydır sürer.
Düzenli fiziksel aktivite stres hormonlarını düşürür, endorfin salgısını artırır ve uyku kalitesini iyileştirir.
Uzman Klinik Psikolog Ümit Özkan Yalçın'dan randevu oluşturarak hemen danışmanlık almaya başlayabilirsiniz.